HABER MERKEZİ
Oluşturulma tarihi: 20 Kasım 2025 10:51
Dünya yörüngesindeki Tiangong Uzay İstasyonunda görev yapan üç Çinli taykonot, şimdilik dönüş bileti olmadan görevlerine devam ediyor. Shenzhou-21 misyonunun mürettebatı Zhang Lu, Wu Fei ve Zhang Hongzhang tarafından kullanılmak üzere tasarlanan dönüş kapsülü, Kasım ayı başlarında uzay çöpüyle vurulunca hizmet dışı bırakıldı.
Çin İnsanlı Uzay Ajansı (CMSA), hasar gören kapsülün yerine mürettebatsız bir uzay aracının gönderileceğini duyurdu ancak soruşturma devam ettiği için kesin bir dönüş tarihi açıklanmadı. Ancak uçuş bildirimleri, yeni Shenzhou kapsülünün 25 Kasım’da fırlatılması için hazırlıkların sürdüğünü gösteriyor.
UZAYDA KRİTİK BEKLEME
Shenzhou-20 kapsülü normalde önceki taikonaut mürettebatını Tiangong’dan Dünya’ya geri getirecekti. Ancak Kasım ayı başlarında gözlem pencerelerinden birinde “küçük bir uzay enkazı parçası” çarpmasının ardından bir çatlak oluştuğunda aracın güvensiz olduğu ilan edildi. Çinli yetkililer güvenlik nedeniyle 5 Kasım’da yapılması planlanan dönüşü erteledi.
Değerlendirmeler sonrasında Shenzhou-20, Shenzhou-21 ekibi için bir acil durum aracı olarak yeterince güvenli görülmedi, bu nedenle önceki üç kişilik ekip bu kapsülle Dünya’ya döndü. Bu nedenle istasyonda yalnızca Zhang Lu, Wu Fei ve Zhang Hongzhang kaldı ve Tiangong tarihinde ilk kez aktif bir dönüş aracı olmadan istasyonda hizmet veren bir mürettebat vardı.
Shenzhou-22 adlı yeni kapsülün 25 Kasım’da insansız olarak fırlatılması ve Tiangong’a yanaşması bekleniyor. Her şey planlandığı gibi giderse üç taikonot, normal görevlerinin sonunda bu araçla Dünya’ya dönecek.
CMSA, istasyondaki malzeme ve yaşam destek sistemlerine ilişkin “acil bir tehlike” bulunmadığını vurgulasa da, olası bir yangın, ani basınç kaybı veya tıbbi acil durumlara karşı hazır bir “kaçış podu” olmayan mürettebatın bulunması uzmanları endişelendiriyor. Analistler bunun Çin’in insanlı uzay programı açısından benzeri görülmemiş bir durum olduğuna dikkat çekiyor.
İKİNCİ ‘TUTULAN’ DAVA
Tiangong krizi, son iki yılda “astronotların uzayda mahsur kalması” olarak yorumlanan ikinci olaydı. 2024 yılında Boeing’in Starliner uzay aracıyla Uluslararası Uzay İstasyonu’na giden NASA astronotları Butch Wilmore ve Suni Williams’ın sekiz günlük görevi, aracın teknik arızaları nedeniyle dokuz aya uzatıldı.
Helyum sızıntıları ve Starliner’ın itiş sistemindeki sorunlar nedeniyle NASA, astronotları aynı araçla geri göndermeyi “çok riskli” buldu ve onları SpaceX’in Dragon kapsülüyle Dünya’ya indirmeye karar verdi. İkili, bu yılın Mart ayında Florida kıyılarına başarılı bir şekilde indi.
RAND Corporation’ın kıdemli mühendislerinden Jan Osburg, kendi görüşüne göre hem Starliner hem de Tiangong kazalarının “büyük bir uyandırma çağrısı” olduğunu söylüyor. Ona göre, ticari ve yerli uzay uçuşlarının arttığı çağda, acil kurtarma görevleri için ortak standartların ve “uzay arama kurtarma” sistemlerinin geliştirilmesi gerekiyor.
UZAY EGZOZ UYARISI
Tiangong’daki krizi tetikleyen şey yine uzay çöpüydü. Dünya yörüngesinde onlarca yıldır süren görevlerden kalan roket parçaları, eski uydular ve çarpışmalardan kaynaklanan enkazlar, yeni nesil istasyonlar ve uzay araçları için giderek artan bir tehdit oluşturuyor.
2021 yılında Uluslararası Uzay İstasyonu’nun robot kolu bir parçacık tarafından delinmiş ve istasyon, son yıllarda birkaç kez manevra yaparak çarpışmadan kaçınmak zorunda kalmıştı.
Shenzhou-21 mürettebatı için şu anda en büyük soru, yeni kapsülün Tiangong’a güvenli bir şekilde ulaşıp ulaşmayacağı ve görev sonunda güvenli bir şekilde geri dönüşü sağlayıp sağlayamayacağıdır. Uzmanlar, Tiangong’daki üç kişinin hayatlarının acil bir tehlike altında olmadığı konusunda hemfikir, ancak her iki “topraklama” kazasının da insanın uzay uçuşunun ne kadar kırılgan olduğunu hatırlattığına dikkat çekiyor.