HABER MERKEZİ
Oluşturulma tarihi: 15 Kasım 2025 16:19
Evde “en iyi izleme” için 4K, hatta 8K televizyona binlerce lira para ödeyenleri biraz sinirlendirecek araştırmalar yapıldı.
Sanal ve artırılmış gerçeklik teknolojileri geliştiren Cambridge Üniversitesi ile Meta Reality Labs’ın ortak çalışmasına göre insan gözü, ortalama bir oturma odasında koltuk ile televizyon arasındaki mesafede bulunan çok yüksek çözünürlüklü (4K/8K) ekranlardaki piksellerin tamamını ayırt edemiyor. Daha düşük çözünürlüklü ve aynı boyuttaki 2K (44 inç) televizyonla arasındaki fark neredeyse yok denecek kadar azdır.
ÇALIŞMA NASIL YAPILDI
Araştırmacılar, izleyicilerin ekranda çok ince çizgi desenleri görüp göremediklerini test etti. Hem doğrudan hem de yanal (çevresel) görüşlerle, farklı mesafelerden siyah beyaz ve renkli görüntülerle deneyler yapıldı. Yaşları 13 ile 46 arasında değişen 18 katılımcıya konik çizgiler ve desenler gösterildi. Katılımcılar çizgileri ayırt edebilecek noktaya kadar “Görüyorum” diyebiliyorsa o mesafede gözlerinin çözünürlük sınırına ulaşıldığı kabul edildi.
GÖZÜN SINIRLARI
Araştırma ekibi yalnızca “çözünürlük yüksek mi yoksa düşük mü?” diye sordu. Sadece soruyu yanıtlamakla kalmadı, aynı zamanda “derece başına piksel” (ppd) adı verilen görüş alanımızın bir derecesine kaç pikselin sığabileceğine de baktı. Şimdiye kadar, oftalmologlar tarafından kullanılan 19. yüzyıl Snellen göz çizelgesine (şu ünlü harf çizelgeleri) dayanarak, insan gözünün yaklaşık 60 ppd çözünürlüğe sahip olduğu düşünülüyordu.
Cambridge Üniversitesi’nden vizyon araştırmacısı Maliha Ashraf, “Bu ölçüm uzun zamandır kabul ediliyordu, ancak modern ekranlar için bunu hesaplamak için aslında hiç kimse oturmamıştı” diyor. Yeni çalışmada bu sınır gri tonlarda 94 ppd’ye yükselirken, yeşil ve kırmızı tonlarda 89 ppd olarak ölçüldü. Ancak sarı ve mor tonlarda çözünürlük aniden 53 ppd’ye düşüyor. Yani gözümüz her renkte aynı seviyede detayı göremez.
BEYİN SINIRLARI BİLE
İş sadece gözle bitmiyor; Gerçek işi beyin yapar. İnsan duyuları birlikte çalışır ve net olarak gördüklerimiz, göz ve beynin ortak çalışmasının sonucudur. Cambridge Üniversitesi’nden bilgisayar bilimcisi ve çalışmanın kıdemli yazarı Rafał Mantiuk, “Beynimizin renkleri ayrıntılı olarak işlemek için çok yüksek bir kapasitesi yok. Bu nedenle, özellikle renkli görüntülerde ve çevresel görüşte ppd değerinin nasıl düştüğünü açıkça gördük” diyor. Mantiuk, “Gözlerimiz tek başına mükemmel sensörler değil; beyin, verileri görmemiz gerektiğini düşündüğü şeye dönüştürüyor” diye ekliyor.
TELEVİZYONLARIN GELECEĞİ
Bulgular, televizyon teknolojisinin çözüm cephesinde “getirilerin azaldığı” bir döneme girdiğini gösteriyor. Ekran boyutu arttıkça talebin de artacağı açık, ancak çözünürlüğü 4K’dan 8K’ya çıkarmak, kol mesafesindeki çoğu insan için fark edilmeyen bir lüks haline gelmiş olabilir. Araştırmacılar, üreticilerin “varsayılan ortalama göz” yerine nüfusun %95’inin çözünürlük sınırlarına uyan ekranlar tasarlamasının daha akıllı olabileceğini söylüyor.
Öte yandan bu çalışma şunu soruyor: “Vizyonumuz neden bu kadar sınırlı?” Soruya farklı bir açıdan cevap veriyor: İnsanın görme sistemi, mükemmel olduğu için değil, “yeterince iyi” olduğu için günümüze kadar evrim geçirebilmiştir. Yani vahşi doğada hayatta kalmak için kanepeden 8K’yı görememek hiçbir zaman gerekli olmadı. Görünen o ki TV üreticileri gözümüzün değil beynimizin ve dikkatimizin peşinde koşmaya devam edecek.