HABER MERKEZİ
Oluşturulma tarihi: 12 Kasım 2025 13:31
Atmosferi ve rüzgarı olmayan Ay, saniyede 70 km’ye varan hızlara ulaşan mikrometeoritlerin aralıksız “yağmuru” altındadır.
NASA’nın Artemis programı kalıcı bir ay üssü kurmaya hazırlanırken, bu görünmez tehdidin doğru şekilde anlaşılması astronot güvenliği açısından kritik hale geliyor. Daniel Yahalomi liderliğindeki yeni analiz, Uluslararası Uzay İstasyonu büyüklüğündeki varsayımsal bir ay üssünün yılda 15.000 ila 23.000 darbe alacağını hesaplamak için NASA’nın Meteoroid Mühendislik Modelini kullanıyor. Çıplak gözle görülemeyecek kadar küçük kütleye sahip bir mikrogram parçacıklar bile metallerde ve sondaj ekipmanlarında kraterler oluşturmaya yetecek kadar enerjiye ulaşır.
Science Alert’a göre, Dünya’nın kalın atmosferi bu tür parçacıkları yere ulaşmadan önce yok ederken, Ay’ın vakumu her bir parçacığı “hiper hızlı” bir mermiye dönüştürüyor. Bu nedenle risk yönetimi planlama aşamasındadır; Tabanın konumunun seçimi, harici muhafaza ve ekipmanın koruması gibi unsurlar birlikte ele alınmalıdır. Analizin sağladığı sayısal korelasyonlar, görev planlayıcılarına “ne kadar zırh, ne kadar risk?” sorusuna doğrudan yanıt verme olanağı sağlıyor.
MİKROMEORİTİN DAĞILIMI
Etki oranları ay yüzeyinde bölgeden bölgeye değişiklik göstermektedir. En düşük değerler kutuplarda bulunurken, en yüksek oranlar sürekli olarak Dünya’ya bakan “yer altı” boylamlarda yoğunlaşıyor; Fark yaklaşık 1,6 kattır. Bu farklılık Ay’ın konumunun Dünya ve Güneş ile olan ilişkisinden ve bazı meteorik akımların geliş yönünden kaynaklanmaktadır. Bu görüntü, Artemis’in ilk üssü için hedeflenen güney kutbuna doğal bir avantaj sunuyor: daha düşük bombardıman olasılığı, donmuş su kaynaklarına yakınlık ve Dünya ile iletişimi kolaylaştıran görüntüleme geometrisi.
Ancak düşük oran sıfır risk anlamına gelmiyor. Günlük yaşamı etkilemeyecek kadar küçük olan etkiler kümülatif hasara neden olabilir; Dış yüzeylerde mikroyapısal zayıflama, anten ve radyatör panellerinde performans düşüşleri görülebilir. Bu nedenle yer seçimi toplam riskin yalnızca ilk düzeyini temsil eder; Sürdürülebilirlik, uygun malzeme seçimi ve bakım izleme prosedürleri olmadan sağlanamaz.
KALKANLI ÜZERLER
Araştırma aynı zamanda Ay’daki ISS’de kullanılan çok katmanlı alüminyum Whipple kalkanlarının performansını da modelliyor. Bu “tampon” yapı, dış katmandaki parçacığı parçalayarak toz bulutuna dönüştürür; Bu sayede enerjinin yayılması ve kritik iç duvarlara ulaşan darbenin şiddeti önemli ölçüde azalır. Ekip, kalkanın konumu ve özelliklerine göre kaç merminin zırhı deleceğini gösteren kullanışlı bir matematiksel ilişki sunuyor. Bu şekilde mühendisler, kabul edilebilir risk seviyesini azaltmak için gereken kalkan kalınlığını gram doğruluğuyla hesaplayabilir.
Kütle, ay lojistiğinde en pahalı kaynaklardan biri olduğundan, “gerektiği kadar zırh” yaklaşımı büyük bir fark yaratıyor. Aşırı kalın zırh, modülün fırlatma ve iniş maliyetlerini artırırken; Yetersiz zırh, onarım ve görevin iptal edilmesi riskini artırır. Sonuç açık: Ay’daki görünmez yağmur günlük yaşamın bir parçası haline gelecek; Akıllı yer seçimi, uygun kalkan tasarımı ve düzenli durum izleme, astronot güvenliğinin anahtarıdır.